Kentsel Dönüşüm Nedir?
6306 sayılı Afet Riskli Yapıların Yenilenmesi Hakkında Kanuna göre, kentteki afet riski taşıyan alanların belirlenip, sağlıklı ve de yaşanılabilir hale getirilmesidir. Kanun, Türkiye’nin her tarafındaki kent ve köylerdeki ekonomik ömrünü tamamlamış, yıkılma riski taşıyan binaların devletin sağladığı yapım kredisi, kira yardımı, belediye harç – vergi avantajlarını da kullanarak yeniden yapılmasını öngörmektedir.
Kısaca kentsel dönüşümle kaçak yapılaşmanın önüne geçilmesi, depreme dayanıklı olmayan, ekonomik ömrünü doldurmuş binaların yeniden yapılarak olası doğal afetler sonucu oluşacak zararların en aza indirilmesi amaçlanmaktadır.
Kentsel dönüşüm riskli binaların yıkılıp yeniden yapılması yanında, yerleşim yerlerinin kongre ve kültür merkezleri, park ve eğlence alanları gibi modern ihtiyaçlarının karşılanmasını da içermektedir.
Rezerv ve Uygulama Alanı nedir? Nasıl belirlenir?
Bakanlar Kurulu kararı ile kararlaştırılan riskli alan ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca belirlenen rezerv yapı alanını ifade eder. Zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan ya da yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere tespit edilen alanlara uygulama alanı denir.
Kentsel Dönüşüm Aşamaları
Yapım olarak çok eski yıllara dayanan ev ve binalar depreme karşı çok dayanıklı olmayabilir. Yalnızca deprem değil tüm doğal afetlere karşı yapının dayanıksızlığı söz konusu olabilir. Bu nedenle kentsel dönüşüm projesi ile yapılarınızı daha güvenli hale getirebilirsiniz. Yapınızı kentsel dönüşüm ile daha dayanıklı hale getirmek istiyorsanız, başvuru yapabilirsiniz. Başvurunuz sonuçlandığında binanız için çalışmalara başlanacaktır. Ancak başvurunuz dışında Bakanlar Kurulu tarafından riskli alan bölgeleri belirlenir. Bu bölgelere kentsel dönüşüm kesin olarak yapılması gerekmektedir.
- Yapınız için bağımsız bölüm maliklerinden biri ya da kanuni olarak sizi temsil eden kişilerce masrafları size ait olmak üzere, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından görevlendirilen risk tespit kuruluşlarına başvurulur. Yapınızın riskli yapı çerçevesinde ele alınabilmesi için ilk önce riskli yapı uzmanları tarafından binanız incelenir. Bina incelendikten sonra binanızın risk durumu hakkında risk raporu hazırlanarak gerekli yerlere gönderilir.
- Risk tespit raporunuz il müdürlükleri ya da bölgenizde bulunuyorsa altyapı ve kentsel dönüşüm müdürlüklerine gönderilir. Eğer bakanlık tarafından yetkilendirilme yapılmışsa belediyelere de gönderilebilir. Rapor sonucu binanızın riskli bir yapı olup olmadığı incelenir. Bunun üzerine binanıza yıkım ya da güçlendirme çalışmaları yapılır.
- Yapınız kentsel dönüşüm kapsamında riskli yapı grubunda yer alıyorsa ve yıkım işlemleri yapılacak ise bu duruma itiraz etme hakkınız bulunmaktadır. İtiraz hakkınızı kullanarak, binanızın yıkımını engelleyebilir ve güçlendirme çalışması yaptırabilirsiniz. Ancak yıkım gerekli görüldüyse bu hem sizin can güvenliğiniz hem de mal güvenliğiniz için en doğrusu olacaktır.
- Rapor sonucu karar verilen kentsel dönüşüm çalışmalarına başlanır. Riskli yapının tahliye edilmesi ve yıkımı için 60 gün gibi bir süre verilir. Bu süreçte anlaşma ile taliye edilen bina sakinlerine, bakanlık tarafından kira yardımı ya da geçici konut yardımı yapılır. Anlaşma sağlanmadan yapılan ve kira yardımından yararlanamayan bina sakinleri ise kredi desteklerinden yararlanabilir.
- Kentsel dönüşüme giren yapınız için proje alanı başlayarak inşaat uygulamaları yapılır. Yıkım yapılan binalarda tüm imar alanına yeniden bina yapımı için çalışmalar başlar ve depreme karşı dayanıklı malzemeler kullanılır. Bina güçlendirme çalışmalarında ise binanın zemin alanına inerek zemin de depreme karşı güçlendirme çalışmaları yapılır.
- Kentsel dönüşüme giren yapınızın teslim süresi inşaat firmasına göre değişiklik gösterebilmektedir. Yapınız teslim edildiğinde eksik gördüğünüz noktalar var ise bunları bildirerek giderilmesini isteyebilirsiniz. Tüm işlemler sonrası bina sakinlerine belge ve kat mülkiyet tapıları verilir.